Lễ
hội chứng từ của các gia đình
với
Ðức Thánh Cha
Milano
(Vat. 2/06/2012) - Tối thứ bẩy, 2 tháng 6 năm 2012, 350 ngàn
người thuộc các gia đình năm châu đã tham dự lễ hội
chứng từ do Ðức Thánh Cha Biển Ðức 16 chủ tọa bắt đầu
từ lúc 8 giờ rưỡi tại Công viên Bresso ở mạn bắc Milano,
Italia.
Trong
lễ hội này, dưới bầu trời dịu mát, đã có phần trình
bày chứng từ, xen lẫn 5 câu hỏi được nêu lên với các
câu trả lời ứng khẩu của Ðức Thánh Cha và các bài ca
điệu vũ được trình diễn.
1.
Bé Cát Tiên người Việt
Mở
đầu, bé gái Cát Tiên 7 tuổi, trong chiếc áo dài màu đỏ,
đầu đội khăn đóng, cầm bó hoa đến cắm trước ảnh
Thánh Gia, và em tiến đến trước Ðức Thánh Cha để chào
ngài và nói:
"Con
chào Ðức Giáo Hoàng, con là Cát Tiên, con đến từ Việt
Nam. Năm nay con 7 tuổi và con muốn giới thiệu với Ðức
Giáo Hoàng gia đình con: đó là ba con tên là Ðang, và mẹ con
tên là Thảo, và đó là em con tên là Bình. Con rất muốn
biết về gia đình Ðức Giáo Hoàng và hồi Cha còn bé như
con.. Vừa nói, bé Cát Tiên vừa chỉ ba em trong áo lam màu
và mẹ em trong áo dài màu đỏ như cô dâu và bé Bình
đứng gần đó. Ðức Thánh Cha âu yếm ôm hôn bé Cát
Tiên và nói:
"Cám
ơn con rất yêu quí, và cha mẹ con.. Cha chân thành cám ơn. Con
hỏi cha kỷ niệm về gia đình cha như thế nào: có nhiều lắm.
Cha chỉ muốn nói ít điều. Ðối với gia đình cha, điều rất
quan trọng là chúa nhật, và chúa nhật thì bắt đầu ngay từ
chiều thứ bẩy. Ba của cha vẫn đọc cho con cái các bài đọc
của ngày lễ chúa nhật, rút từ cuốn sách rất phổ biến
bấy giờ ở Ðức, trong đó cũng có những giải thích về
các bài đọc. Và thế là chúa nhật bắt đầu: gia đình cha
đã bước vào phụng vụ trong một bầu không khí vui mừng.
Ngày hôm sau, cả gia đình cha đi lễ. Nhà cha ở gần thành
phố Salzburg, vì thế gia đình cha có nhiều âm nhạc, - với
các nhạc sư nổi tiếng như Mozart, Schubert, Haydn - và khi bắt
đầu bài ca Kyrie kinh Thương Xót, thì như thể bầu trời mở
ra. Và trong gia đình thì dĩ nhiên điều quan trọng là dùng
bữa chung với nhau. trong gia đình cha vẫn thường ca hát nhiều:
anh của cha là một nhạc sĩ giỏi, sáng tác nhạc ngay từ nhỏ
cho cả gia đình, và cả nhà cha đều hát. Ba của cha thì chơi
đàn hạc cầm và hát; đó là những lúc không thể quên
được. Và dĩ nhiên là gia đình cha cũng đi chung với nhau,
đi bộ; nhà cha gần một khu rừng và vì thế đi bộ trong
rừng là điều rất tốt: có những cuộc phiêu lưu và các
trò chơi nữa, cùng những thứ khác. Tóm lại là gia đình
cha một lòng một ý với nhau, với bao nhiêu kinh nghiệm chung,
cả trong thời kỳ khó khăn, vì hồi đó là thời chiến tranh,
thời độc tài, rồi nghèo đói. Nhưng tình yêu thương nhau
trong gia đình cha, niềm vui vì những điều đơn sơ rất là
mạnh, nên gia đình cha có thể khắc phục và chịu đựng
được cả những cơ cực đấy. Cha thấy điều này rất quan
trọng, đó là cả những điều nhỏ bé cũng mang lại vui
mừng, vì qua đó có biểu lộ tâm hồn của người khác. Và
thế là anh chị cùng với cha được lớn lên với xác tín
rằng lòng nhân từ của Chúa phản ánh cả nơi cha mẹ và anh
chị em. Thú thực là khi cha tìm cách tưởng tượng xem thiên
đàng như thế nào, cha luôn hình dung ra thời cha còn trẻ,
thời niên thiếu của cha. Trong khung cảnh tín thác, vui mừng
và yêu thương như thế, gia đình cha thật là hạnh phúc và
cha nghĩ rằng thiên đàng cũng giống như trong thời niên
thiếu của cha. Theo nghĩa đó, cha hy vọng được "đi về
nhà", đi sang phần bên kia của thế giới.
2.
Câu hỏi thứ hai được anh chị Serge Razafinbony và Fara
Andrianombonana người Madagascar nêu lên:
"Kính
thưa Ðức Thánh Cha, chúng con là Fara và Serge, chúng con đến
từ Madagascar. Chúng con quen nhau ở Firenze nơi chúng con đang
học, con học ngành kỹ sư còn Fara học kinh tế. Chúng con đính
hôn với nhau từ 4 năm nay, và sau khi tốt nghiệp, chúng con
mơ ước trở về nước để góp phần giúp dân qua nghề
nghiệp của chúng con.
-
Fara: Những kiểu mẫu gia đình ở tây phương không làm cho
chúng con tin tưởng lắm, nhưng chúng con cũng biết rằng có
nhiều truyền thống của Phi châu chúng con cần phải vượt qua.
Chúng con cảm thấy rất hợp nhau, vì thế chúng con muốn kết
hôn với nhau và cùng nhau xây dựng một tương lai. Chúng con
cũng muốn rằng mọi khía cạnh trong đời sống chúng con
được các giá trị Tin Mừng hướng dẫn. Nhưng thưa Ðức
Thánh Cha, nói về hôn nhân, có một từ ngữ thu hút chúng
con nhiều nhất nhưng đồng thời cũng làm cho chúng con kinh
sợ, đó là từ "mãi mãi"..
-
Ðức Thánh Cha đáp:
"Các
bạn thân mến, cám ơn các bạn vì chứng từ này.. Kinh
nguyện của tôi tháp tùng các bạn trong hành trình đính hôn
và tôi hy vọng rằng với các giá trị Tin Mừng, các bạn
có thể thành lập một gia đình "mãi mãi". Bạn đã
nhắc đến các kiểu hôn nhân khác nhau: chúng ta biết thứ
hôn nhân theo tập tục của Phi châu và hôn nhân tây phương.
Nói đúng ra, ở Âu Châu này, cho đến thế kỷ 19, cũng có
một kiểu hôn nhân khác rất thịnh hành: hồi đó hôn nhân
thường là một hợp đồng giữa các gia tộc khác nhau, qua
đó người ta tìm cách mở ra tương lai, bảo vệ tài sản,
v.v. Người ta tìm người để kết hôn, với hy vọng là cuộc
hôn nhân này hợp với gia tộc, hoặc phe này phe kia. Tại
các nước ở Âu Châu phần nào cũng như thế. Tôi còn
nhớ ở làng nhỏ của chúng tôi nơi tôi đi học, phần lớn
cuộc hôn nhân là do gia đình xếp đặt như vậy. Nhưng rồi
từ thế kỷ 19 trở đi, có sự giải phóng cá nhân, tự do
cá nhân, và hôn nhân không còn dựa trên ý muốn của
người khác nữa, nhưng do chính hai người chọn lựa; hai
người yêu nhau, rồi đính hôn sau đó thành hôn với nhau.
Hồi ấy tất cả đều xác tín rằng chỉ có kiểu mẫu hôn
nhân vì tình yêu như thế mới đúng và tình yêu tự nó
bảo đảm tính chất "mãi mãi" của hôn nhân, vì tình
yêu là tuyệt đối, muốn tất cả và vì thế nó bao trùm
trọn vẹn thời gian: kéo dài mãi mãi. Rất tiếc là thực
tế không như thế: người ta thấy rằng yêu nhau thực là
đẹp, nhưng nó không kéo dài mãi mãi, cũng như tâm tình,
tình cảm nó không tồn tại mãi. Vì thế, ta thấy rằng giai
đoạn từ sự yêu nhau đến việc đính hôn, và kết hôn
với nhau đòi phải có những quyết định khác, những kinh
nghiệm nội tâm nữa. Như tôi đã nói, tình cảm yêu thương
nhau thật là đẹp, nhưng nó cũng cần được thanh tẩy, phải
tiến theo một con đường phân định, nghĩa là phải có cả
lý trí lẫn ý chí nữa; lý trí, tình cảm và ý chí cần
phải được liên kết với nhau. Trong nghi thức hôn phối,
Giáo Hội không nói: "Anh - chị - có yêu thương không?",
nhưng hỏi: Anh - Chị có muốn, có quyết định hay không, nghĩa
là sự yêu nhau phải trở thành một tình yêu thực sự, bao
gồm cả ý chí lẫn lý trí khi tiến hành, phải bao gồm sự
đính hôn, sự thanh tẩy, phải có chiều sâu hơn, như thế,
trọn con người, với tất cả khả năng của mình, với sự
phân định của ý chí, với sức mạnh của ý chí, để nói
rằng: "Ðúng, đây là cuộc sống của tôi". Tôi
thường nghĩ đến tiệc cưới Cana. Rượu đầu tiên thật là
ngon: đó là sự bắt đầu yêu thương nhau. Nhưng nó không
kéo dài đến cùng; cần phải có thứ rượu thứ hai, nghĩa
là phải lên men và tăng trưởng, trưởng thành. Một tình
yêu chung kết thực sự trở thành "rượu thứ hai"
càng đẹp hơn nữa, còn ngon hơn rượu thứ nhất. Và đó
là điều chúng ta phải tìm kiếm. Và điều quan trọng ở
đây là hai người đính hôn không lẻ loi, hai người thành
hôn còn cần sự can dự của cộng đoàn xứ đạo, Giáo
Hội, bạn hữu. Sự hiệp thông cuộc sống với tha nhân,
với gia đình như thế nâng đỡ cho đôi hôn nhân, là điều
rất quan trọng, và chỉ với sự can dự của cộng đoàn, của
bạn hữu, của Giáo Hội, của Ðức tin và của chính Thiên
Chúa, thì rượu mới tăng trưởng và kéo dài mãi mãi.
Tôi cầu chúc các bạn mọi điều tốt đẹp!
3.
Gia đình thứ ba lên tiếng là ông bà Paleologos người Hy Lạp:
(Nikos)):
Kalispera! Chúng con là gia đình Paleologos, chúng con đến từ
Athènes. Con tên là Nikos và vợ con đây tên là Pania. Và hai
đứa con của chúng con đây là Pavlos và Lydia.
"Cách
đây nhiều năm, cùng với hai người hợp đồng, chúng con
đầu tư tất cả tài sản để mở một công ty nhỏ về tin
học. Nhưng rồi xảy đến cuộc khủng hoảng kinh tế rất trầm
trọng, các khách hàng giảm bớt rất nhiều và những
người còn lại thì cứ hoãn lại việc trả tiền. Chúng con
vất vả lắm trong việc trả lương cho hai nhân viên, và chúng
con và hai người hợp đồng đầu tư chỉ còn lại rất ít
tiền: vì thế, số tiền dành để nuôi gia đình chúng con
chẳng còn lại bao nhiêu, ngày càng ít đi. Tình trạng chúng
con là một trong bao nhiêu tình cảnh, trong số hàng triệu
người như vậy. Tại thành phố, dân chúng bước đi, đầu
cúi xuống, chẳng ai còn tin tưởng ai nữa, thiếu hy vọng.
Pania:
Cả chúng con nữa, tuy tiếp tục tin tưởng nơi Chúa quan phòng,
nhưng chúng con thấy khó lòng nghĩ đến một tương lai cho con
cái. Kính thưa Ðức Thánh Cha, có những ngày những đêm,
chúng con tự hỏi phải làm gì để khỏi đánh mất niềm hy
vọng. Giáo Hội có thể nói gì với những người dân như
thế, với những người và những gia đình không còn viễn
tượng tương lai nữa?
-
Ðức Thánh Cha đáp: Các bạn thân mến, cám ơn các bạn vì
chứng từ này, đã đánh động con tim tôi, tâm hồn của
tất cả chúng ta. Chúng ta có thể trả lời thế nào đây?
Lời nói không đủ. Chúng ta phải làm cái gì cụ thể và
tất cả chúng ta đều đau khổ vì sự kiện chúng ta không có
khả năng làm cái gì cụ thể. Trước tiên, chúng ta hãy
nói về chính trị; tôi thấy cần phải có sự gia tăng cảm
thức trách nhiệm nơi tất cả các đảng phái, xin họ đừng
hứa những điều không thể thực hiện được (vỗ tay), họ
đừng chỉ tìm kiếm những lá phiếu cho mình, nhưng hãy có
tinh thần trách nhiệm đối với thiện ích của mọi người
và hãy hiểu rằng chính trị cũng luôn luôn là một trách
nhiệm nhân bản, trách nhiệm luân lý trước mặt Thiên Chúa
và loài người. Và dĩ nhiên mỗi người đau khổ và phải
chấp nhận tình trạng như thế mà nhiều khi họ không có
phương thế để tự vệ. Nhưng ở đây chúng ta cũng có thể
nói rằng: mỗi người chúng ta hãy làm những gì mình có
thể, hãy nghĩ đến mình, đến gia đình, đến tha nhân với
tinh thần trách nhiệm cao độ, với ý thức rằng những hy
sinh là điều cần thiết để tiếp tục tiến bước.
Ðiểm
thứ ba là: chúng ta có thể làm được gì? Ðây là câu
hỏi của tôi trong lúc này. Tôi nghĩ rằng có lẽ sự kết
nghĩa giữa các thành phố, các gia đình, các giáo xứ, có
thể giúp đỡ được. Ở Âu Châu hiện nay, chúng ta có
một hệ thống kết nghĩa với nhau, nhưng chỉ là những trao
đổi văn hóa, điều này chắc chắn là tốt và rất hữu
ích, nhưng có lẽ cũng cần những sự kết nghĩa theo nghĩa
khác nữa: để thực sự là một gia đình tây phương, Italia,
Ðức, Pháp, cảm nhận trách nhiệm giúp gia đình khác. Như
thế, cả các giáo xứ, cả thành phố thực sự lãnh nhận
trách nhiệm, giúp đỡ cụ thể. Anh chị em hãy chắc chắn
rằng tôi và bao nhiêu người khác đang cầu nguyện cho anh chị
em, và việc cầu nguyện này không phải chỉ là lời nói mà
thôi, nhưng cởi mở tâm hồn với Thiên Chúa và qua đó
tạo ra cả tinh thần sáng tạo để tìm ra những giải pháp.
Tôi hy vọng rằng Chúa giúp chúng ta, và Chúa luôn luôn
giúp đỡ! Cám ơn.
4.
Gia đình thứ tư là ông bà Rerrie từ Hoa Kỳ:
Jay:
Chúng con sống gần thành New York. Con tên là Jay, gốc người
Jamaica và con làm kế toán viên. Anna vợ con đây là giáo
viên hỗ trợ. Và đây là 6 đứa con của chúng con, từ 2
đến 12 tuổi. Thưa ÐTC, ngài có thể tưởng tượng được
cuộc sống của chúng con với những cuộc chạy đua với
thời gian, với những cơ cực, những vụ bị kẹt rất phức
tạp.. Ở Mỹ chúng con, làm sao giữ được công ăn việc
làm cũng là một trong những ưu tiên tuyệt đối, và để
giữ được việc làm như vậy, thì không được để ý
đến thời biểu, và nhiều khi chúng con phải hy sinh những quan
hệ gia đình.
Anna.
Chắc chắn là không luôn luôn dễ dàng.. Thưa ÐTC, chúng con
có cảm tưởng là các cơ chế và xí nghiệp không tạo
điều kiện dễ dàng để dung hóa thời gian làm việc và
thời gian dành cho gia đình. Kính thưa ÐTC, chúng con cũng nghĩ
rằng cả ÐTC cũng không dễ dàng dung hòa giữa bao nhiêu
công việc và sự nghỉ ngơi. ÐTC có lời khuyên nào để
giúp chúng con tìm lại được sự hòa hợp cần thiết này
hay không? Trong cơn lốc của bao nhiêu kích thích do xã hội
ngày nay áp đặt, làm sao giúp các gia đình sống việc mừng
lễ theo tâm hồn của Thiên Chúa?
-
Ðức Thánh Cha đáp: "Ðây thực là một vấn đề lớn
và tôi nghĩ là hiểu được đòi hỏi giữa hai ưu tiên: ưu
tiên giữ công ăn việc làm là điều quan trọng, và ưu
tiên duy trì đời sống gia đình. Làm sao dung hòa giữa hai ưu
tiên ấy. Tôi chỉ có thể cố gắng đưa ra vài lời khuyên.
Ðiểm thứ nhất: có những xí nghiệp cho phép một ngoại lệ
nào đó cho các gia đình như ngày sinh nhật chẳng hạn và họ
thấy rằng cho tự do một chút như thế, thì xét cho cùng
điều này thì cũng có lợi cho cả xí nghiệp nữa, vì củng
cố lòng yêu thích công ăn việc làm. Vì thế, tôi muốn
mời gọi các chủ nhân hãy nghĩ đến các gia đình, hãy nghĩ
cách giúp đỡ để hai ưu tiên có thể dung hòa được với
nhau.
Ðiểm
thứ hai: tôi thiết nghĩ dĩ nhiên cần phải tìm kiếm một sự
sáng tạo nào đó, và đây là điều không luôn luôn dễ
dàng. Nhưng ít là mỗi ngày mang lại một yếu tố vui mừng
nào đó trong gia đình, sự quan tâm, từ bỏ ý riêng mình
để ở chung với gia đình, chấp nhận và vượt thắng những
đêm đen, như đã nói trên đây, và nghĩ đến thiện ích
lớn lao là gia đình, và như thế khi ân cần mang lại một
điều tốt lành nào đó mỗi ngày, tìm được sự dung hòa
giữa hai ưu tiên. Và sau cùng, là chúa nhật, là ngày lễ:
tôi hy vọng chúa nhật cũng được tuân giữ tại Mỹ. Và
vì thế, tôi thấy chúa nhật rất quan trọng, đây là ngày
của Chúa, và với tư cách ấy, đó cũng là ngày của con
người, để chúng ta được rảnh rang, được tự do. Trong
trình thuật sáng tạo, ý hướng nguyên thủy của Ðấng Tạo
Hòa là có một ngày trong đó tất cả được rảnh rang. Trong
sự rảnh rang của người này cho người khác, cho chính mình,
người ta cũng rảng rang cho Thiên Chúa. Và tôi nghĩ rằng
chúng ta bảo vệ sự tự do, sự rảnh rang của con người, khi
bảo vệ chúa nhật và những ngày lễ như những ngày của
Thiên Chúa và cũng là ngày của con người. Cám ơn và
chúc mừng anh chị em.
5.
Gia đình sau cùng là Ông Araujo từ Porto Alegre, Brazil.
Bà
Maria Marta nói: Kính thưa Ðức Thánh Cha, cũng như nơi khác
trên thế giới, tại Brazil chúng con, các cuộc hôn nhân tan
vỡ tiếp tục gia tăng. Con tên là Maria Marta, và chồng con
đây là Manoel Angelo. Chúng con kết hôn từ 34 năm nay và
chúng con trở thành ông bà rồi. Trong tư cách là bác sĩ
và là chuyên gia trị liệu tâm lý gia đình, chúng con gặp bao
nhiêu gia đình, nhận thấy nơi những xung đột vợ chồng có
một khó khăn rất lớn trong việc tha thứ và đón nhận tha
thứ, nhưng trong nhiều trường hợp khác, chúng con cũng gặp
ước muốn và ý chí xây xựng một cuộc hôn nhân mới,
một cái gì lâu bền, và cũng vì con cái sinh ra từ cuộc
kết hiệp mới này.
Manoel
Angelo: Có một vài cặp tái hôn muốn đến gần Giáo Hội,
nhưng khi thấy mình bị từ chối không được lãnh nhận các
bí tích thì họ rất thất vọng. Họ cảm thấy bị gạt bỏ, bị
mang một bản án không thể kháng tố được. Những đau khổ
lớn lao này gây thương tổn sâu đậm cho những người liên
hệ; tình trạng bị xâu xé ấy cũng trở thành một phần của
thế giới, trở thành những vết thương của chúng ta, của
toàn thể nhân loại. Kính thưa Ðức Thánh Cha, chúng con biết
rằng những tình cảnh và những người ấy rất được Giáo
Hội quan tâm: vậy đâu là những lời nói và những dấu
hiệu hy vọng mà chúng ta có thể mang lại cho họ?
-
Ðức Thánh Cha trả lời: Các bạn thân mến, cám ơn các
bạn vì công việc tâm lý trị liệu cho các gia đình là điều
rất cần thiết. Cám ơn vì tất cả những gì các bạn làm
để giúp những người đau khổ ấy. Thực tế là vấn đề
những người ly dị tái hôn là một trong những đau khổ
lớn của Giáo hội ngày nay. Chúng ta không có công thức
đơn gian. Ðau khổ thật lớn lao và chúng ta chỉ có thể giúp
các giáo xứ, mỗi người giúp những người ấy chịu
đựng đau khổ do cuộc ly dị như vậy. Tôi muốn nói rằng
điều rất quan trọng dĩ nhiên là sự phòng ngừa, nghĩa là
ngay từ đầu đào sâu việc yêu thương nhau trong một quyết
định sâu xa, trưởng thành; và ngoài ra, việc tháp tùng trong
hôn nhân, để các gia đình không bao giờ lẻ loi, nhưng thực
sự được tháp tùng trong hành trình của họ. Và về những
người ấy, chúng ta phải nói - như bạn đã nói - rằng Giáo
Hội yêu mến họ, nhưng họ phải nhìn thấy và cảm được
tình thương ấy. Tôi thấy một trách vụ lớn của giáo xứ,
của một cộng đoàn Công Giáo, là làm tất cả những gì
có thể để họ cảm thấy được yêu mến, được chấp
nhận, và họ không phải là những người "ở ngoài
Giáo Hội, cho dù họ không thể nhận phép xá giải và
rước lễ: họ phải thấy rằng dù như vậy họ sống trọn
vẹn trong Giáo Hội. Có lẽ, tuy không thể có sự xá giải
trong phép giải tội, nhưng sự tiếp xúc thường xuyên với
một linh mục, với một vị linh hướng, là điều rất quan
trọng để họ thấy mình được tháp tùng, được hướng
dẫn. Rồi một điều cũng rất quan trọng là họ cảm thấy
rằng Thánh Lễ là đích thực và được tham dự Thánh Lễ
thực sự khi được hiệp thông với Mình Chúa Kitô. Nhưng
cả khi không có sự lãnh nhận "thể lý" bí tích này,
chúng ta cũng được kết hiệp thiêng liêng với Chúa Kitô
trong Mình của Chúa. Và giúp họ hiểu điều này, thực là
quan trọng. Làm sao để họ có thể sống một cuộc sống đức
tin, với Lời Chúa, với sự hiệp thông của Giáo Hội và
để họ có thể thấy rằng những đau khổ của họ là một
món quà cho Giáo Hội, vì qua đó họ phục vụ tất cả mọi
người qua việc bảo vệ sự bền vững của tình yêu, của
hôn nhân; và đau khổ này không phải chỉ là một sự hành
hạ thể lý, một sự ray rứt về tâm lý, nhưng cũng là
một đau khổ trong cộng đoàn Giáo Hội vì những giá trị
lớn lao của niềm tin chúng ta. Tôi nghĩ rằng đau khổ của họ,
nếu được chấp nhận thực sự trong nội tâm, thì cũng là
một hồng ân cho Giáo Hội. Họ cần biết điều đó, và qua
đó, họ phục vụ Giáo Hội, họ ở trong con tim của Giáo Hội.
Xin cám ơn sự dấn thân của các bạn.
Trong
cuộc gặp gỡ các gia đình, Ðức Thánh Cha cũng gửi lời
thân ái chào thăm những ngừơi bị động đất ở Italia,
ngài biết rõ những đau khổ của họ và nói: "Tôi cầu
nguyện hằng ngày để những vụ động đất này chấm dứt.
Tất cả chúng tôi đều muốn cộng tác để giúp đỡ anh chị
em. Xin anh chị em hãy tin chắc rằng chúng tôi không quên anh
chị em, và chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể để
giúp đỡ anh chị em, - Caritas, tất cả những tổ chức của
Giáo hội, Nhà Nước và các cộng đoàn khác, mỗi người
chúng tôi đều muốn giúp đỡ anh chị em, về mặt thiêng
liêng qua lời cầu nguyện, trong sự gần gũi tâm hồn, cũng
như về mặt vật chất. Tôi cầu nguyện nồng nhiệt cho anh chị
em. Xin Chúa giúp đỡ anh chị em. Tôi xin gửi cầu chúc mọi
sự lành cho anh chị em, xin Chúa chúc lành cho Anh chị em.
Lễ
hội chứng từ kéo dài 1 tiếng đồng hồ, với kinh lạy cha
và phép lành của Ðức Thánh Cha cho mọi người. Hàng trăm
ngàn người ở lại khu vực công viên, ngủ trong các lều
để có thể dự lễ bế mạc sáng chúa nhật hôm sau.
G.
Trần Ðức Anh, OP
(Radio
Vatican)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét